De aanloop naar dit verhaal begon toen ik een tijd geleden op een verzamel-cd in de auto een nummer voorbij hoorde komen en dacht: wat goed is dit eigenlijk, wie zijn dit ook al weer? Het was Two Wrongs Don’t Make a Right van Compulsive Gamblers, een à la Alex Chilton losjes gespeeld nummer dat klinkt alsof het in een garage is opgenomen door een groep die het nog maar net heeft ingestudeerd.
Wat het vooral de moeite waard maakt is de ruwe, ongepolijste zang van Greg Cartwright en het verhaaltje dat hij in vier coupletten vertelt. Over een man die zijn ex mist en het niet kan uitstaan dat ze een nieuwe vlam heeft. Hij koopt een geweer en gaat naar het huis van zijn ex om haar en haar nieuwe vriendje een lesje te leren.
Well, pretty boy got it in the face
I’m sorry, I didn’t mean to mess up
Your lacey underwear
And get all that blood in your hair
‘Two wrongs don’t make a right’ betekent ongeveer: je moet geen kwaad met kwaad vergelden. Maar met alleen maar goed doen schiet je ook niks op, concludeert de verteller in het liedje: ‘Two rights don’t make a shit’.
The Compulsive Gamblers was begin jaren negentig de eerste echte band van zanger/gitarist Greg Cartwright (Memphis, Tennessee, 1972), die later furore maakte met groepen als The Oblivians en Reigning Sound en diverse zijprojecten. Naar aanleiding van Two Wrongs zocht ik zo veel mogelijk platen op waar Cartwright bij betrokken was en ontdekte veel prachtsongs.
Toen ik onlangs de kans kreeg Cartwright te interviewen, besloot ik hem mijn favorieten voor te leggen, met de vraag wat hij over deze nummers kon vertellen. Te beginnen natuurlijk met…
Two Wrongs Don’t Make A Right (The Compulsive Gamblers)
Greg Cartwright: ‘De tekst is een soort fantasie over hoe een relatie je tot het punt kan brengen dat je gewelddadig wordt, dat het uit de hand loopt – maar uitvergroot als in een cartoon. Het is over the top. Hopelijk dacht niemand dat je het letterlijk moest opvatten.’
Zo’n onzintekst moet je nog wel zingen alsof je het meent, denk ik.
‘Ja. Ook al is het niet serieus, dan wil je nog wel dat het iets doet met de mensen die het horen. Ook al zeg je dingen min of meer als grap, dan wil je nog niet onoprecht overkomen.’
Het nummer klinkt alsof het elk moment uit elkaar kan vallen. Dat is ook de charme ervan vind ik.
‘Klopt. Die opnamen zijn thuis gemaakt. We huurden een huis met een gigantische keuken. We hadden onze apparatuur altijd klaar staan in de keuken, en daar hebben we alles opgenomen. Het zijn zo ongeveer live-opnamen, met heel weinig overdubs. We klonken als een kroegband die de boel nog maar net bij elkaar kon houden. Zo was het niet bedoeld, het was gewoon wat eruit kwam. Daar komt bij dat we veel dronken.’
Was het een minder serieuze band dan Reigning Sound?
‘Het was meer een kroegband, meer een feestband. Ik was jonger, ik dronk meer dan ik nu doe. Ik drink nu heel weinig. Het had te maken met vrienden die met elkaar in een bar rondhangen in een kleine stad, waar het niemand iets uitmaakt wat je doet. Daar kwam het op neer.’
Reptile Style (Reigning Sound)
Een meezinger die het bij elk optreden van Reigning Sound goed doet, een moeiteloos klinkend nummer over een vrouw die erg aan een slang doet denken. ‘You touched my hand and your sequin dress rolled off your back like a snake skin’, zingt Cartwright. De dame over wie hij zingt heeft het koude, meedogenloze hart van een reptiel: ‘Well you broke my heart and you slithered away’. Van het tweede Reigning Sound-album, Time Bomb High School (2002).
Cartwright: ‘Ik had een gitaarriff die ik in een ander nummer had gebruikt, dat ik in D ging spelen. Het klonk niet echt goed, maar het bracht me wel op een ander refrein. Ik veranderde het een beetje, maakte er een andere riff van en voegde er een tekst aan toe. Dat andere nummer was West Texas Sound van The Deadly Snakes. Ik wilde het een beetje veranderen om het te kunnen spelen met Reigning Sound, maar uiteindelijk groeide het uit tot een heel nieuw nummer. Nu lijken die beide nummers nauwelijks nog op elkaar.’
Ik hou wel van de beeldspraak in de tekst.
‘De helft van de tijd weet ik niet echt waar ik over schrijf, ik kijk gewoon welke woorden goed samen klinken. Terwijl ik ermee bezig ben, weet ik meestal niet hoe het uiteindelijk wordt of waar het over zal gaan, en of het iets betekent. Ik probeer er niet te veel over na te denken en gewoon te schrijven.’
Het klinkt als een nummer dat gemakkelijk tot stand kwam.
‘Dat is bij de meesten wel het geval. Ik zit nooit ergens heel lang aan te werken. Bij de paar liedjes waar ik veel tijd aan besteedde om ze precies goed te krijgen, was uiteindelijk al het leven eruit, waarna ik ze nooit meer wilde spelen. Dan wordt het werk en wil ik er niets meer mee te maken hebben.
De beste songs zijn de nummers die gemakkelijk ontstaan. Meestal raak ik maandenlang geen gitaar aan en als ik dan weer in de stemming ben, ga ik zitten en schrijf ik een dozijn liedjes.’
Mis je het songschrijven in de tussentijd niet?
‘Nee. Ik heb drie kinderen, dus dan breng ik tijd door met mijn gezin, ben met andere dingen bezig. In die tijd ben ik bezig materiaal te vergaren. Het geeft me een adempauze. Zo heb ik niet het gevoel in een tredmolen te zitten en constant creatief moet zijn. Zo’n druk werkt contraproductief volgens mij.’
Belanden dingen uit je gezinsleven ook in de liedjes?
‘Zeker. Niet alleen mijn vrouw en kinderen, maar ook mijn ouders, familieleden, mijn vrienden. Dat is waar je je materiaal vandaan haalt: wat je ziet. En wat je ziet dat het meest betekent en het duidelijkst is, is wat om je heen gebeurt.’
Dressy (Reigning Sound)
De gevoelige kant van Greg Cartwright komt naar voren in dit prachtige, gevoelige liedje met een betoverende melodie. Te vinden op Time Bomb High School.
Cartwright: ‘Een liefdesliedje. Het gaat over het leren kennen van de juiste persoon, die je verlegenheid wegneemt en je ontwapent en kwetsbaar maakt, op een goede manier.’
Dit was heel anders dan wat je daarvoor had gedaan, met The Oblivians.
‘Veel mensen vonden het helemaal niks. Een groot deel van de Oblivians-fans vonden het eerste Reigning Sound-album (Break Up Brean Down, 2001) echt niet goed. Maar dat maakte mij niet uit. Ik wilde gewoon doen wat ik wilde. Het leek me het best om met een schone lei te beginnen en iets te doen dat zo ver mogelijk af stond van wat mensen verwachtten of wilden. Ik wilde niet opgezadeld worden met de verwachting dat ik alleen maar platen zou maken die klonken als The Oblivians. Ik bedoel, ik vond het heel leuk om met The Oblivians te spelen, net zoals ik ervan hou met de Gamblers, Reigning Sound of Deadly Snakes te spelen. Maar elke band heeft zijn eigen dynamiek, die met die bepaalde mensen te maken heeft. Je zou niet geacht moeten worden om dat mee te nemen naar je volgende project. Je moet kunnen groeien en veranderen.
In de tijd dat ik The Oblivians deed, schreef ik andere songs die niet bij die band pasten. Die liet ik op de plank liggen. Vervolgens gebruikte ik ze voor de Gamblers en Reigning Sound. Bij de Gamblers hadden we altijd wat ruige dingen, plus een paar ballads. Toen ik aan het eerste Reigning Sound-album begon, wilde ik voornamelijk ballads doen, en een paar heel droevige nummers. Ik nam me voor om het zo goed te doen als ik kon. Dan zijn er altijd mensen die het niet goed vinden, omdat het niet is wat ze verwachten of wat ze willen, maar die mensen kun je toch nooit tevreden stellen. Als je telkens hetzelfde blijft doen, zeggen ze: hij kan maar één kunstje. En als je iets anders doet, zeggen ze: o, dat is niet wat ik van die man wil horen. Je kunt ze niet behagen, dus moet je doen wat je zelf leuk vindt.’
Black Sheep (Reigning Sound)
Een geweldige cover van een nummer van Sam the Sham and the Pharaohs, te vinden op het album Live at Goner Records.
Cartwright: ‘Ik kom uit Memphis, dat is ook waar Sam the Sham vandaan kwam. Dit staat op The Sam the Sham Revue, dat is een geweldig album dat mensen vaak over het hoofd zien. Ik was altijd gek op dit nummer. Ik hou van de beeldspraak, van het idee dat het zwarte schaap eigenlijk de good guy is. Net zoiets als ‘good guys don’t always wear white’.’
De originele versie is rustiger.
‘Ja, klopt. Wat ik er ook goed aan vond, is dat je kon horen dat Sam probeerde er invloeden van buiten Memphis in te verwerken, zoals folkrock, zelfs Dylanesque wendingen in de tekst. Dat vond ik heel goed van hem. Hij probeerde meer te zijn dan alleen maar Woolly Bully. Door die enorme hit werd hij zijn hele leven in een hokje gedrukt.’
Black Sheep (originele versie)
Is er veel muziek uit Memphis die je goed vindt?
‘Dat is zelfs voornamelijk wat ik goed vind. Het meeste waar ik van hou komt uit Memphis. Ik hou van allerlei soorten muziek, maar toen ik opgroeide was de lokale muziek een heel grote invloed. Er zijn veel rare platen uit Memphis die echt fantastisch zijn. Country, blues, soul, rock, veel verschillende genres, allemaal geweldig. In de laten jaren vijftig, vroege jaren zestig was er een periode waarin soul, country en pop op een heel mooie manier met elkaar werden gemengd. Ik probeer hetzelfde te bereiken.
Als ik ergens anders vandaan was gekomen, had mijn muziek heel anders geklonken. Dat vind ik ook wel goed, dat je deel uitmaakt van iets groters. Ik vind het altijd gek als ik een band uit New York zie optreden die west coast-pop speelt. Er valt wat te zeggen voor mensen die de fakkel dragen van waar ze vandaan komen.’
Je woont nu ergens anders hè?
‘Klopt, ik ben acht jaar geleden naar Asheville verhuisd, in North Carolina. Ik mis Memphis wel, maar ik ga er regelmatig heen. Er wonen nog veel vrienden en familieleden van mij.’
Hoe kies je een nummer om te coveren?
‘Het moet een nummer zijn dat ik goed vind, maar ook een nummer waar ik iets mee kan. Ik wil niet alleen maar het origineel naspelen. Als ik het gevoel heb dat ik er iets aan kan toevoegen, dan krijg ik zin om een cover te doen. We hebben bijvoorbeeld Get It van Hank Ballard and the Midnighters gedaan. Onze versie lijkt totaal niet op het origineel, maar beide zijn op hun eigen manier goed.’
Iemand zei laatst over het spelen van covers: ‘Ik moet willen dat ik het liedje geschreven had en het spelen alsof dat zo is’. Kun je je daarin vinden?
‘Dat klopt wel. Als je een nummer wil coveren, is het omdat je de tekst geweldig vindt, of de melodie, of beide. En je wilt het bezitten.’
Strange Disposition (Parting Gifts)
Cartwright begint een verhaal te vertellen over de dag dat hij dit nummer schreef. Hij was de hele dag bezig met het maken van de demo. Toen zijn vrouw thuis kwam, vroeg ze of hij het nieuws nog niet gehoord had? Dat Jay Reatard was overleden. Daardoor moet hij elke keer aan die droevige dag denken als hij aan het liedje denkt. Maar dan bedenkt hij zich: o nee, het was een ander nummer dat hij die dag schreef. Affijn. Dit Strange Disposition heeft hij ook wel met Reigning Sound gespeeld, maar het kwam uiteindelijk terecht op het album Strychnine Dandelion van The Parting Gifts, een project met Coco Hames van The Ettes en andere bevriende muzikanten.
Cartwright: ‘Ik had een aantal nummers voor dat album bewaard. De anderen hadden ook een paar songs. Toen we in Nashville bij elkaar kwamen, hebben we alles bij elkaar gegooid en gekeken welke nummers het best werkten. Bij dit nummer was het een voordeel dat drummer Patrick Keeler meedeed. Hij zat in The Green Horns en in The Raconteurs. Hij is een drummer die heel swingend kan spelen, vooral het soort ritme dat dit nummer heeft.’
Ik vind vooral ook de melodie mooi.
‘Ja, dat is een melodie waar ik vaker bij terugkom. Of misschien niet de hele melodie, maar het akkoordenschema. Er is iets met die akkoorden waardoor ze vaak in mijn songs terechtkomen. Er is een duidelijk verband tussen dat nummer en een aantal andere songs.’
Dat vind je niet erg?
‘Nee. Ik zie het als voortborduren op een thema. Het is mijn stijl, het werkt voor mij. Er zijn geen twee liedjes die precies hetzelfde zijn, maar er zijn wel een soort kleine oormerken waar je mijn songs aan kunt herkennen.
Zijn er nog plannen met dit project?
‘Ja, we gaan dit jaar weer een plaat maken.’
If You Can’t Give Me Everything (Reigning Sound)
‘Ik kan me niet veel herinneren over het schrijven van dat nummer, sorry.’
Het heeft een sixties-geluid, alsof het in die tijd geschreven kon zijn.
‘Ik hou van klassieke akkoordenwisselingen en bruggen tussen de coupletten en refreinen, soms een solo. Mijn stijl is geworteld in basale rock-‘n-roll. Het komt voort uit sixties-muziek, maar ik ben niet iemand die de muziek van toen precies wil namaken. Ik probeer niet platen te maken die klinken alsof het 1965 is. Maar ik wil wel songs schrijven die net zo goed zijn als die songs. Ik heb geen puristische houding als het gaat om hoe platen moeten klinken bijvoorbeeld. Wij worden vaak tot de garagerock gerekend, en dat is muziek waar ik erg van hou, maar ik vind dat eigenlijk maar een klein deel van mijn werk echt daar bij hoort. Ik maak graag allerlei soorten platen.’
Net als veel andere nummers van jou, is dit eentje die snel to the point komt.
‘Klopt, ik hou er niet van tijd te verspillen, haha. Ik wil mensen zo snel mogelijk op allerlei manieren raken, zodat we tegen de tijd dat het refrein komt, op dezelfde lijn zitten. Dan weet je waar het nummer over gaat.’
Het heeft ook een soort wall of sound, waardoor het je meteen bij de kladden pakt.
‘Dat vind ik belangrijk. Of het nu een ballad of een uptempo nummer is, het gaat erom dat je iedereen zo snel mogelijk aan boord krijgt. De beste manier om de aandacht te krijgen van mensen is om direct te zijn en iets te zeggen waar ze zich in kunnen herkennen. Zonder het al te simpel te maken. Je zegt iets slims dat refereert aan iets heel directs. Dan gaan mensen nadenken.’
Find Me Now is ook zo’n nummer dat direct begint, ook een favoriet van mij.
‘Dat is één van mijn eigen favorieten. Als ik het zing, geeft het me een tevreden gevoel. De tekst is zo goed als in mijn vermogen ligt. Er zit een regel in, in het laatste couplet, die luidt: ‘She looked at me long and hard, like a painting she didn’t understand’. Dat was slim bedacht. Elke keer als ik het zing, geef ik mezelf een schouderklopje.’
Ben je vaak trots op de nummers die je schrijft?
‘Ik denk niet zo veel over ze na eigenlijk. Voor mij is het zo dat ik, zodra ik een song geschreven heb, ik ze makkelijk weer kan oproepen. Ik hoef niet veel aan ze te denken, maar als ik ze moet uitvoeren, kom ik makkelijk in de goede stemming. Dat is heel prettig, ik kan het over me heen laten komen. Het is een geweldig gevoel. Zo probeer ik in dezelfde stemming te komen als degene die ernaar luistert. Als je een song goed kent, kun je die plek makkelijk bereiken. Het is net als naar de kerk gaan, vooral bij het katholicisme heb je allerlei rituelen die je uitvoert om je geestelijk klaar te maken voor een soort openbaring, een epifanie. Als ik optreedt, hoop ik dat dat gebeurt. Het lukt niet altijd, maar dat is waar ik naar streef.’
Everything I Do Is Wrong (Reigning Sound)
Afkomstig van het mini-album Abdication…For Your Love (2012), dat op een bijzondere manier werd uitgebracht: als gratis download op de website scionav.com. Het label Scion Audio/Visual, dat op deze manier muziek uitbrengt, hoort eigenlijk bij het aan Toyota gelieerde automerk Scion. Het label is een marketinginstrument om het merk bij jongeren bekend te maken.
Cartwright: ‘Dat nummer is heel goed gelukt. Het lijkt wel wat op dat nummer van de Parting Gifts. En er zit een Zombies-achtige akkoordenwisseling in. Toen ik ermee de studio in ging, had ik een deel van de tekst en de akkoorden. Een van de anderen kwam met een heel goede gitaarpartij, die mij weer verder op weg hielp bij het afmaken van de song.’
Hoe kwam het uitbrengen van die plaat tot stand?
‘Ze benaderden mij. We hadden eerder een single voor ze gedaan, ze vroegen of ik een EP wilde maken. Ze stelden voor dat zij het zouden uitbrengen en dat ik de muziekrechten zou houden. Zij namen de muziek in licentie. Ze betaalden ervoor en wilden het vervolgens weggeven. Dat vond ik wel goed klinken. De fans kregen iets gratis, ze betaalden voor onze overnachtingen tijdens de tournee. We hebben de plaat opgenomen met Dan Auerbach, waar ik al langer mee bevriend ben. Door deze deal konden we hem ook redelijk betalen. Het pakte voor iedereen goed uit.’
© Schift juni 2013
Wees de eerste om te reageren